We spreken met Brigitte, Taalcafé vrijwilliger in Veldhoven vanaf het eerste uur. Ze heeft geholpen het DigiTaalhuis mee op te zetten en zet zich nog steeds onverminderd energiek in voor de gemeenschap. Bij het Taalcafé in de bibliotheek komt Brigitte in contact met vele verschillende culturen. Hoe gaat zij daarmee om en wat kunnen we leren van haar ervaring?

Een veilige plek

Brigitte legt uit dat sommige bezoekers niet alleen komen om de taal te oefenen, maar ook omdat ze het gewoon een fijne plek vinden. "Deze bezoekers gebruiken het Taalcafé ook wel als een ontmoetingsplek. Je wilt eigenlijk dat dezelfde mensen niet elkaar altijd opzoeken, maar dat ze ook contact met anderen maken en van anderen leren. Daarin moet je een balans zien te vinden: je wilt een veilige leeromgeving creëren, een plek waar je jezelf kunt zijn en fouten durft te maken. Maar tegelijk wil je mensen uitdagen om open te staan voor anderen."

"Als bijvoorbeeld twee Turkse dames voor het eerst naar het Taalcafé komen en graag bij elkaar willen zitten," vertelt Brigitte, "dan maken we daar geen probleem van. Ze moeten zich eerst op hun gemak voelen. Maar na een tijdje moedigen we ze wel aan om juist ook los van elkaar te gaan zitten, zeker als ze op een ander niveau Nederlands spreken.''

Als de deelnemers dat willen, worden de gespreksgroepjes ingedeeld op taalniveau: beginners en gevorderden. Dat helpt om het Taalcafé voor iedereen zo laagdrempelig mogelijk te houden. Daarnaast zorgt de locatie ook voor een veilig gevoel. "De bibliotheek is een openbare, veilige plek. En wij als vrijwilligers willen dat gevoel ook meegeven. Vanaf het moment van inschrijven, begeleiden we de deelnemers." Die begeleiding is maatwerk. "We kijken naar de persoonlijke situatie van mensen en dus ook naar hun taalniveau. Dat niveau schatten ze in principe zelf in, maar ze kunnen altijd wisselen van gespreksgroepje als ze zich er niet goed bij voelen of als de taalvrijwilliger hun taalniveau anders inschat."

Persoonlijke verhalen zorgen voor binding

Tijdens het Taalcafé worden onderwerpen besproken die alledaags zijn. Denk aan verjaardagen en feestdagen, het verkeer, verhuizen en speelgoed. Het zijn laagdrempelige onderwerpen, waar iedereen over kan meepraten. Toch wordt het onalledaags, omdat de deelnemers hun kennis en ervaring meenemen vanuit hun eigen culturele achtergrond. Hoe vieren ze bijvoorbeeld in Irak een bruiloft? Of hoe zit het met het verkeer in Beijing? "Ik probeer altijd vanuit mijn persoonlijke, Nederlandse positie het onderwerp te belichten," vertelt Brigitte. "Mensen waarderen het als je persoonlijke ervaringen deelt. Daarmee krijg je ook binding in de groep."

"Het is daarbij wel belangrijk dat je respect hebt voor iemands achtergrond," vervolgt Brigitte. Sommige onderwerpen kunnen bijvoorbeeld heel pijnlijk zijn. "Laatst hadden we het bijvoorbeeld over verhuizingen. Voor asielzoekers of statushouders kan dat een gevoelig thema zijn." Brigitte stelt dan altijd eerst de vraag of mensen het moeilijk vinden om over een onderwerp te praten.

Culturele verschillen

"Soms loop je wel tegen cultuurverschillen aan die botsen," vertelt Brigitte. "Daar verwonderen de bezoekers zich samen over. Een Braziliaanse man vertelde bijvoorbeeld, dat hij een afspraak wilde maken met de buren om elkaar beter te leren kennen. Tot zijn verbazing werd toen de agenda erbij gepakt en was er over een maand ergens een gaatje. Toen die afspraak er eindelijk aan kwam, werd deze afgezegd en werd een nieuwe datum geprikt. Weer een maand later. Deze Braziliaanse man dacht toen: 'Bij ons in Brazilië gaan we de volgende avond gewoon samen barbecueën.'"

Door deze gesprekken leert Brigitte over alle culturen. Ze vertelt bijvoorbeeld over een Indiaas meisje, die graag haar gordijnen van de huiskamer dicht houdt. "In India is dat blijkbaar vanwege de hitte, maar in Nederland geeft dat haar een geborgen gevoel. In Nederland zijn wij gewend om lekker veel licht naar binnen te laten." Ze vertelt ook over een Thaise vrouw die het vervelend vindt dat in Nederland zoveel open keukens zijn. Omdat ze in de Thaise keuken zoveel kruiden gebruiken, wil ze liever een dichte keuken, zodat niet het hele huis naar eten gaat ruiken. "Door hierover te praten, begrijp ik andermans gewoontes beter. Daardoor krijg ik ook veel bewondering en respect voor mensen die vanuit een vreemd land hier terecht komen."

Tegelijkertijd zetten deze cultuurverschillen ook aan om na te denken over je eigen vooroordelen. Soms loopt Brigitte ergens tegenaan waarvan ze denkt, 'Goh, ik wist eigenlijk niet dat ik dit vooroordeel had, maar door dit contact zie ik nu zelf eigenlijk ook in dat ik soms beperkt ben in mijn gedachten.'

Cultuurleren

In een (Digi)Taalhuis leer je als nieuwe Brabander dus zoveel meer dan alleen een taal, of lezen, schrijven, rekenen of omgaan met digitale media. Je leert ook een cultuur. En daarbij helpt het in het geval van de (Digi)Taalhuizen dat de bezoekers zelf met een hulpvraag komen.

"Om goed te communiceren met mensen met een andere culturele achtergrond," vat Brigitte samen, "is het dus belangrijk om een veilige plek te creëren, waarin ruimte is voor persoonlijke verhalen. Je moet echt openstaan voor de ander. Goed luisteren, de ander in diens waarde laten en elkaar meenemen in elkaars belevingswereld. Als je dat goed doet, zijn mensen je zo dankbaar." Brigitte sluit af met het verhaal dat ze een keer thuis is geweest bij een Syrische vrouw die haar uit dankbaarheid voor alle hulp uitnodigde. Eenmaal thuis ging de burka uit, die toen nog gedragen mocht worden. Brigitte zag ineens de prachtige vrouw die ze was. Dat voelt metaforisch. Door goede communicatie en openheid, gaat soms letterlijk de sluier af.