Democratie
Democratie
In Nederland leven we in een representatieve democratie. Er zijn regelmatig verkiezingen waarbij we onze volksvertegenwoordigers kiezen. Dat zijn belangrijke momenten om onze stem te laten horen. Zo zijn er niet alleen Tweede Kamerverkiezingen maar natuurlijk ook Gemeenteraadsverkiezingen, Provinciale Statenverkiezingen, Waterschapsverkiezingen en de verkiezingen van het Europees Parlement. Deze verkiezingen zijn elke vier jaar met uitzondering van het Europees Parlement. Deze vindt elke 5 jaar plaats. Dit jaar vinden de Europese parlementsverkiezingen plaats van 6 tot 9 juni.
Maar hoe staat het met de democratie gesteld als er structureel sprake is van een lage opkomst tijdens verkiezingsdagen? Hoe zorg je ervoor dat mensen betrokken blijven? Hoe zorg je dat verkiezingen toegankelijk zijn voor iedereen ongeacht opleidingsniveau, leeftijd of achtergrond? Er zijn verschillende manieren om hier als bibliotheek aan bij te kunnen dragen. Naast verkiezingen zijn er ook andere manieren waarop burgers hun stem kunnen laten horen. Bijvoorbeeld door protesten, stakingen en via burgerinitiatieven. Een democratie vraagt om structurele aandacht. Tijdens de verkiezingen én gedurende het jaar.
Voorbeelden
Voor rondom de verkiezingen
Informatieavond in heldere taal
Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 zijn er 'informatieavonden in heldere taal' georganiseerd. Tijdens deze informatieavond leerden aanwezigen meer over wat de gemeenteraad doet en hoe zij kunnen stemmen. De aanwezigen hebben kennisgemaakt met vertegenwoordigers van politieke partijen, denk aan (aankomende) raadsleden of lijsttrekkers, en aangehoord wat zij belangrijk vinden voor de gemeente. Vervolgens was er ruimte voor debat tussen de verschillende partijen. In eenvoudige taal uiteraard! De informatieavond is een goede gelegenheid om de banden met de gemeente aan te trekken en de belangrijke rol als bibliotheek te benadrukken.
Verkiezingskrant in gewone taal 15 maart 2023 waren er de Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen. Gericht op mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, heeft ProDemos een Verkiezingskrant in gewone taal gemaakt. De volgende vragen werden in de Verkiezingskrant beantwoord:
- Wat doet de provincie?
- Wat doen waterschappen?
- Waarom stemmen?
- Hoe bepaal je op wie je gaat stemmen?
- Stemmen: hoe doe je dat?
- Stemmen: wat mag wel en wat mag niet?
Stem je mee “Stem je mee” is een pakket voor bibliotheken/digitaalhuizen om mensen waarvoor stemmen lastig kan zijn te betrekken bij de verkiezingen. In het pakket zit onder andere een Bingospel waarin allerlei aspecten van het stemmen aan bod komen.
Ik stem ook De missie van “Ik stem ook” is om 'Nieuwlanders' te helpen met hun toekomst in Nederland, in hun eigen taal en in het Nederlands. De campagne is geïnitieerd door Stichting Nieuwlander, ontworpen door Zouka en in samenwerking met Hello Nederland, SNEC en Helpdesk Nieuwkomers. Gesteund door Stichting Democratie & Media en ProDemos.
Tijdens de verkiezingen in 2017, 2021 (landelijk) en 2022 (gemeenteraad) kon je bij Waaromkiesjij.nl terecht voor spannende anonieme speeddates met kiezers met een andere politieke voorkeur. Zo braken de afgelopen edities honderdduizenden Nederlanders uit hun bubbel door de discussie aan te gaan met andersdenkenden (zie hier de resultaten van 2021). Dat is democratie, ongefilterd!
Technologie Kieswijzer Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 heeft Stichting Toekomstbeeld der Techniek in samenwerking met Het Nieuwe Kiezen de Technologie Kieswijzer ontwikkeld. De omschrijving luidt: Er wordt veel geschreven over fake news, online privacy en de macht van bedrijven als Facebook en Google. Maar hoe gaan politieke partijen hier eigenlijk mee om? Vul de Technologie Kieswijzer in en kom erachter.
Represent Jezelf Deze Instagrampagina is een mooi voorbeeld van hoe je jongeren kan bereiken rondom het thema 'verkiezingen'.
Voorbeelden
Voor het hele jaar door
Democratie onder druk
Democratie onder druk. Dat was het thema van Shift Talks 2022. Shift Talks is een meerdaags festival van Huis73, georganiseerd in ‘s-Hertogenbosch. Centraal staat altijd een dwarse denker van internationale allure die de wereld de weg wijst in maatschappelijke thema’s van deze tijd. De verdere programmering leidde tot interessante gesprekken, inzichten en ideeën om vorm te geven aan democratisch burgerschap. Laat je inspireren door de programmering van dit bijzondere festival!
Speeddaten met een raadslid Op veel plekken in het land kon je in de bibliotheek speeddaten met een raadslid rondom de gemeentelijke verkiezingen, zoals bij de Nieuwe Bibliotheek in Almere. Ook op een ander moment los van verkiezingen, is het gesprek tussen inwoners en raadsleden heel belangrijk. Bijvoorbeeld op 15 september, de Internationale Dag van de Democratie. Een mooi moment voor een goede gesprek!
Democratie voor iedereen
Je kunt ProDemos uitnodigen in jouw bibliotheek of taalhuis om bezoekers te informeren over politiek en rechtstaat. De informatiebijeenkomsten ‘Democratie voor iedereen’ zijn gemaakt voor mensen die politiek niet op de voet volgen, maar er graag meer over willen weten. Benieuwd? Kijk hier voor meer informatie.
De Kiesmannen De Kiesmannen informeert jongeren over politieke en maatschappelijke thema’s op een manier die bij de doelgroep past. Tijdens de Vrijheidsdagen in de Gelderse Bibliotheken gaven zij bijvoorbeeld een interactieve liveshow in Bibliotheek Nijkerk over het vervolg ná de verkiezingen. Benieuwd naar het aanbod van de Kiesmannen van dit jaar? Je vindt het hier.
Lees- kijk- en luistertips
Boek: Gelaagd Land - Josse de Voogd
Tip: De Voogd is bezig met een nieuw boek: Gelaagd Land. Kunnen de planten in je tuin, de spulletjes op je vensterbank en de auto’s en fietsen voor de deur verraden op welke partij je stemt? Josse de Voogd legt het aan de hand van de uitslagenkaarten van de verkiezingen uit en geeft zo een verrassend portret van Nederland. Gelaagd Land wordt in de zomer van 2023 verwacht.
Publicatie: Atlas van afgehaakt Nederland - Josse de Voogd en René Cuperus
In de Atlas van Afgehaakt Nederland verkennen René Cuperus en Josse de Voogd hoe maatschappelijke verschillen tussen mensen neerslaan op de ‘electorale kaart’ van Nederland. Cuperus en De Voogd gaan in op de vraag wie er afhaken, waar en waarom. Download de publicatie.
Boek: Waarom je niet zomaar moet stemmen waar je ouders op stemmen - Titia Hoogendoorn
In dit pamflet bespreekt Titia Hoogendoorn samen met Nienke Schuitemaker, werkzaam bij ProDemos, alles wat je moet weten over de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Ze leggen uit waarom het belangrijk is om te stemmen, geven een korte basiscursus over de Nederlandse politiek, bespreken hoe je bepaalt op wie je stemt, verhelderen ze wat strategisch stemmen is en geven een inkijkje in het huidige politieke landschap (aan de hand van de belangrijkste thema’s van de afgelopen vier jaar, inclusief sappige affaires). 'Waarom je niet zomaar moet stemmen waar je ouders op stemmen' is voor iedereen die voor het eerst mag stemmen, voor het eerst bewust wil stemmen óf wie voor het eerst niet zomaar wil stemmen waar zijn/haar ouders op stemmen.
Serie: Timmyland Bedoeld voor jeugd, maar ook leuk voor volwassenen: Timmyland. In deze 6-delige serie richt Tim den Besten zijn eigen land op. ProDemos maakte er een lespakket bij voor groep 7 en 8. Welke lessen trek jij hieruit?
Podcast: Stuurloos
Hoe kan Nederland beter worden bestuurd? Kustaw Bessems praat met gasten die het niet bij klagen laten, maar ideeën hebben over hoe het wel moet met onze democratie. Hoe zorgen we dat iedereen gehoord wordt? Hoe voorkomen we dat we van schandaal naar schandaal gaan? En hoe krijgen we de beste leiders op de belangrijkste plekken?
Website: Democratie in uitvoering
Marije van den Berg is onderzoeker, schrijver en podcastmaker op het gebied van politiek, democratie, bestuur en de gemeenschap.
