Leerlingen Teagan en Maaike
Van 12 tot en met 16 juni hebben ongeveer 1000 leerlingen van het Bernardinuscollege en 1500 leerlingen van het Eijkhagen met z'n allen een kwartier in de ochtend gelezen, samen met hun docent. “Maar ook de directie en de conciërge hebben meegedaan", vertelt Cindy Offermans. “Ik heb een foto ontvangen van het managementoverleg dat stil is gelegd om mee te lezen.” Cindy was leesconsulent bij de Bibliotheek Landgraaf en is nu assistent Engels op het Bernardinuscollege. Leesbevordering is op het Bernardinuscollege een belangrijk speerpunt. “De school moet uitstralen dat ze om lezen geeft. En leerlingen moeten met eigen ogen zien dat er gelezen wordt.”
De leesweek werd aangekondigd door posters waarop lezende docenten en leerlingen te zien zijn. “Het personeel was direct heel enthousiast”, vertelt Cindy. “De reacties van de leerlingen waren wisselend. Sommige leerlingen lezen heel graag en lopen altijd al met een boek rond. Zij vonden het prachtig dat ze nu een kwartier de tijd kregen om te lezen en dat er geen opdracht aan verbonden was. En dat ze niet stiekem hoeven te lezen haha, want die leerlingen zijn er ook. Maar andere leerlingen moet je echt aanzetten om te gaan lezen, dus ik denk dat het moet groeien. We zijn ook zeker van plan om dit een paar keer per jaar te gaan oppakken.”
Voor de klas van Cindy was het niet ongebruikelijk om te lezen tijdens de les. “Met mijn klas lees ik al iedere les vijftien minuten. Dat is soms een eigen meegebracht boek, maar soms lezen we ook gezamenlijk een stuk. Nu zijn we bezig met het lezen van gedichten. En mijn leerlingen mogen ook een Engelse Donald Duck erbij pakken. Het maakt niet uit wat je leest, als je maar leest. Met een kwartier lezen per dag, leer je per jaar al duizend nieuwe woorden. En voor het leren van een vreemde taal is dat ook heel prettig. Want een woordenlijst leren vinden de leerlingen niet leuk, maar Engelse boeken worden tegenwoordig met plezier gelezen. Dus dat maakt het leren van woordjes een stuk leuker.”
Naast het leren van nieuwe woorden, brengt regelmatig lezen meer voordelen met zich mee. “Zoals een grotere woordenschat. Daarnaast wordt het empathisch vermogen en de kennis van de wereld vergroot. De examenresultaten hollen achteruit en dat zit hem ook in het taalbegrip en niet alleen bij taalvakken.”
Cindy Offermans
Dagelijks een kwartier te lezen zou echt in het curriculum opgenomen moeten worden, stelt Cindy. “Docenten zijn toch een beetje huiverig om een deel van hun les ‘op te offeren’. Maar het Bernardinus heeft voor het vak Nederlands in de onderbouw al een ‘leesuur’ dat in het rooster is opgenomen. Daarin wordt gelezen, maar ook bijvoorbeeld besproken welke verschillende genres er zijn. En samen met het Eijkhagen zijn we aan het kijken voor een jaarplanning met verschillende leesbevorderende activiteiten. Daarin zal voor een aantal keer per jaar ook een week zoals deze worden opgenomen.”
Het Bernardinus en Eijkhagen vallen beide onder scholengemeenschap SVOPL. Daarom was, ook voor deze leesweek, samenwerken heel makkelijk. “Het geeft een groot samenhorigheidsgevoel, dat je allemaal tegelijk aan het lezen bent”, zegt Cindy. “We stuurden dan ook foto's heen en weer naar elkaar", vertelt Annebeth Kanis, docent Frans op het Eijkhagen.
Annebeth werkt samen met Janine Kolen, werkzaam als leesbevorderaar binnen de Bibliotheek op school van het Eijkhagen.
“Om negen uur ging er een signaal en dat was het teken dat we een kwartier gingen lezen met z’n allen", legt Janine uit. “Het was dan ook heel stil op school. Deze week was natuurlijk een leuke aftrap, maar we willen hier wel een vervolg aan geven. En ook de ouders thuis er bewust van maken hoe belangrijk, maar ook hoe leuk lezen kan zijn.”
Omdat het Eijkhagen een samenwerking heeft met de Bibliotheek op school, werken ze nauw samen met de Bibliotheek Landgraaf. “De bieb stond dan ook meteen klaar met een doos vol tijdschriften, strips en extra boeken.”
Annebeth: “We hebben docenten ingelicht en leerlingen en ouders gemaild over de leesweek. We vinden het belangrijk dat docenten uitstralen dat taal belangrijk is, los van het vak. Dus ook bij vakken zoals geschiedenis en aardrijkskunde. Ik vind het leuk dat ik van collega’s waarvan ik het misschien niet had verwacht, de reactie kreeg dat ze dit zo’n leuke actie vonden.”
Janine vult daarop aan: “Er valt in bewustwording bij ouders ook zeker nog winst te behalen. Dus daar gaan we ook gericht aan werken vanaf het nieuwe schooljaar.”
“Ja, dit was echt een pilot”, legt Annebeth uit. “Dus we gaan nadenken hoe we dit kunnen integreren binnen de school en dat het iets blijvends wordt. Het moet structureel onderdeel worden van ons beleid. En we krijgen een nieuw schoolgebouw, waarbij we dus ook opnieuw gaan nadenken over welke lokalen waar zitten en de rol van de bieb. Dus dat is een mooie gelegenheid om het stukje taalbeleid ook onder de loep te nemen.”
Volgens Annebeth en Janine heeft zo'n leesweek een grote invloed. “Er zijn kinderen die helemaal niet lezen. En dan helpt zo’n week mee aan bewustwording. En dat het misschien inspirerend werkt om klasgenootjes te zien lezen", legt Annebeth uit. “En het belangrijkste is dat de leerlingen weer leesplezier krijgen.” Janine vult daarop aan: “Er zijn vele mogelijkheden om te lezen. Een docent kan bijvoorbeeld op het digibord een tekst projecteren die gezamenlijk wordt gelezen. Of Readification, verhalen lezen die bij een game horen. Al nam je een tijdschrift die week mee naar school om te lezen, dat had ook gemogen. Zolang je maar leest en iets wat je leuk vindt om te lezen.”
De leerlingen reageerden verschillend op de leesweek. “Maar ook de leerlingen waarvan ik had verwacht dat ze het niet serieus zouden nemen, pakten toch om 9 uur een boek erbij”, zegt Annebeth. “En het is denk ik ook een fijn rustmomentje voor de leerlingen op een dag. Bij mij in de les mogen leerlingen wel vaker een boek erbij pakken, om even te lezen.”
Dat lezen belangrijk is voor je ontwikkeling is bekend. “Lezen brengt je verder in het leven”, vertelt Janine. “Je vergroot door lezen je woordenschat, je kan op school beter je examens lezen. Ook op latere leeftijd brengt lezen je verder. Als je niet goed kan lezen, is een rijbewijs aanvragen heel moeilijk. Of je begrijpt een recept verkeerd.”
Annebeth vult daarop aan: “Leerlingen vroegen mij ook, toen we het initiatief gingen introduceren, ‘waarom gaan we nou lezen?’. Je hebt een stukje technisch lezen nodig om jezelf te redden op school en in de maatschappij. Lezen zorgt ook dat je je kan inleven in een personage of een situatie. Door te lezen lees je misschien andere ideeën dan hoe je zelf over dingen denkt, een ander perspectief. Het helpt je in je ontwikkeling. Als we allemaal wat meer zouden lezen, zijn we denk ik ook aardiger voor elkaar. Empathie groeit door meer te lezen.”
“Ja", zegt Janine, "je leert te reflecteren.”
Katja Brull is coördinator jeugd en cultuur binnen de Bibliotheek Landgraaf. “Onze bibliotheek heeft bij de scholen waar we mee samenwerken nagevraagd of er interesse is in een kwartiertje gezamenlijk lezen”, vertelt Katja over de samenwerking tussen de Bibliotheek en het Eijkhagencollege. “Van de gymles tot en met aardrijkskunde, in iedere les is er een week lang iedere ochtend een kwartier gelezen. En iedereen deed mee. Wij zijn vanuit de bieb op de maandagochtend langs geweest en we hebben ook gezellig een kwartiertje meegelezen. Het scheelt dat het idee ook door de directie werd gesteund. En de posters die een week van tevoren zijn opgehangen, met daarop foto’s van onder andere docenten met het boek waarin ze aan het lezen zijn, werkten ook goed om het meer te laten leven.”
De Leesweek is ontstaan vanuit het Limburgs Kwartiertje. Een campagne van het Limburgs Leesoffensief om dagelijks een kwartier vrij lezen in te voeren in de klas. “Het Limburgs Kwartiertje is een provinciale aanpak, waardoor het breed onder de aandacht wordt gebracht”, zegt Katja. “En die aandacht is zeker nodig, als je kijkt hoe weinig er nog gelezen wordt vooral onder de jeugd. De campagne is gericht op scholen, maar het zou mooi zijn om het nog verder uit te rollen naar de thuissituatie en de bewustwording bij de ouders te vergroten.”
Is een kwartiertje lezen per dag voldoende?
“Als je het juiste boek gevonden hebt, dat je leuk vindt om te lezen, dan is een kwartiertje lezen zo voorbij", licht Katja toe. “En dan wil je graag doorlezen! Voor de jeugd is het juiste boek een boek met een thema dat aansluit bij hun belevingswereld. Vijftien minuten lezen kan helpen bij het opzoek gaan naar een boek of een tijdschrift dat raakt waardoor je verder wilt lezen. Beginnen met een kwartier lezen kan dus een heel goed begin zijn.”