Practice what you preach: Hoe Storyhouse invulling geeft aan goed burgerschap
Interview met Georgina West, community program manager bij Storyhouse, Chester - Vertaald vanuit het Engels
Storyhouse in Chester wordt vaak als voorbeeld genoemd van hoe een bibliotheek succesvol onderdeel kan zijn van een multifunctionele organisatie als kloppend hart van een gemeenschap. Het inspireert bibliotheken ver buiten de Britse grenzen. Zo ook de Bibliotheek Oostland, die in Nootdorp onderdeel is van CulturA & Zo. Dit is een mooi Nederlands voorbeeld van een hoe samenwerkingspartners vanuit de Bibliotheek, de gemeente en welzijnsorganisaties zich gezamenlijk laten inspireren door Storyhouse om cultuur en het sociale domein aan elkaar te koppelen.
Daarom werpen we ook vanuit Brabant een blik op Chester. Welk recept voor succes levert Storyhouse voor de Brabantse bibliotheken als het gaat om ‘goed burgerschap’?
We vragen het aan Georgina West. Zij is community program manager, oftewel coördinator van de gemeenschapsgroepen in het gebouw. Ze werkt nauw samen met het team dat de bibliotheekdiensten aanbiedt. Als community program manager zorgen zij en het team ervoor dat vragen vanuit de gemeenschap invulling kunnen krijgen in het gebouw.
Een huis met verhalen voor en van de lokale gemeenschap
Storyhouse biedt onderdak aan een bioscoop, theater en restaurant. Tegelijkertijd fungeert het als een open ontmoetingsplek voor de hele gemeenschap. De bibliotheek loopt door het gehele gebouw en de boeken vind je overal.
Georgina vertelt: “Deze multifunctionele aanpak toont direct wat onze visie is op ‘goed burgerschap’: we willen dat iedereen zich welkom voelt en actief kan deelnemen aan de samenleving.”
Wat zij verstaan onder goed burgerschap? “Het gaat om de wisselwerking tussen de burgers in ons werkgebied en wat wij voor hen kunnen doen. Vanuit Storyhouse geven we zelf invulling aan goed burgerschap. Dat doen we door gemeenschapsfestivals te organiseren en een platform te bieden aan gemarginaliseerde groepen, zoals vrouwen, de LHBTI+-gemeenschap, mensen met een leerstoornis, ouderen, kinderlozen of specifieke culturen, zoals de Chinese en Hongaarse gemeenschap. Maar alle activiteiten worden uiteindelijk gerund door de gemeenschap zelf.”
“Goed burgerschap gaat om de wisselwerking tussen de burgers in ons werkgebied en wat wij voor hen kunnen doen.”
Bij Storyhouse bespreken ze intern veel over wie en wat ze zijn als organisatie. “Elke penny die we uitgeven moet ten gunste zijn van de gemeenschap, zoals meer gratis tickets voor mensen die het zelf niet kunnen betalen. Ook praten we veel over duurzaamheid en verantwoordelijkheid.” Het sleutelwoord bij Storyhouse is dan ook “lokaal”. Ze werken voor de lokale gemeenschap, met zoveel mogelijk lokale middelen.
Gebouw zonder deuren
Juist omdat Storyhouse in een multifunctioneel gebouw zit, voelt iedereen zich vrij om te komen. Er zitten nagenoeg geen deuren in het gebouw. “Je kijkt zo vanuit de bibliotheek de keuken in”, beschrijft Georgina. Ook in Brabant zijn er bibliotheken die bewust kiezen voor een open interieur, zoals de Nieuwe Veste in Breda, de LocHal in Tilburg en kleinere vestigingen, zoals de Bibliotheek Heusden in Drunen.
Het voordeel van een open interieur is dat er geen fysieke barrières zijn voor bezoekers. Dit zorgt voor een toegankelijke en uitnodigende sfeer. Bovendien bevordert het verbinding en interactie tussen disciplines. Het doel van de inrichting is niet langer om bezoekers zo snel mogelijk naar het juiste boek te leiden en hen vervolgens weer te laten vertrekken. In plaats daarvan zorgt het ervoor dat bezoekers blijven hangen, de ruimte verkennen en zich laten inspireren.
Iedereen is welkom
Storyhouse richt zich niet direct op een specifieke doelgroep. “Onze doelgroep is íedereen in ons lokale werkgebied”, legt Georgina uit. “We bereiken mensen in de stad, maar ook in het gebied rond Chester.” Om deze laatste groep te bereiken, trekt ze er ook op uit buiten het stadscentrum. Zo kunnen ze ook de doelgroepen met een lager inkomen bereiken, of inwoners van minder goed bereikbare gebieden. Georgina legt uit dat ze daarvoor nauw samenwerken met andere bibliotheeklocaties: “We kunnen onze activiteiten koppelen aan andere vestigingen. In het werkgebied van Chester zijn er 23 bibliotheken, allemaal van verschillende groottes. Ze worden gerund door de centrale bibliotheekdienst.”
Hoewel Storyhouse dus een enorm brede doelgroep heeft, moeten er voor de marketing en communicatie wel keuzes worden gemaakt. Daarom trekken Georgina en haar collega’s er actief op uit om juist díe gemarginaliseerde doelgroepen te bereiken die niet al naar het gebouw komen: “We gaan bijvoorbeeld actief naar taalgemeenschappen, zoals Oekraïners, maar ook specifieke LGBTQ+-groepen. Vervolgens nemen zij ook weer andere groepen mee. Daardoor is het een groeiende gemeenschap.”
“We zijn een warm hart van de stad. Een plek waar je de hele dag rond kunt hangen, zonder geld uit te geven, terwijl je letterlijk warm blijft op koude dagen.”
De gemeenschapsgroepen worden geleid door de leden van die gemeenschap en soms door kleine ondernemingen. Georgina noemt als voorbeeld creatieve groepen en leesgroepen. “Ook hebben we hulpgroepen, zoals groepen ter ondersteuning van de mentale gezondheid en om sociale isolatie tegen te gaan.” Ze voegt toe dat mensen naar dit soort bijeenkomsten durven te gaan, omdat ze zoveel verschillende activiteiten aanbieden. Daardoor valt het niet op waarvoor iemand precies komt.
Gratis ruimte
“We bieden onze ruimtes gratis aan voor groepen, zolang hun activiteiten gratis en toegankelijk zijn. Dit bevordert verbinding binnen de gemeenschap en geeft iedereen een kans zonder financiële risico’s,” legt Georgina uit. “Denk aan bijeenkomsten waarin bordspellen gespeeld worden. Het voordeel voor Storyhouse is dat er meer bezoekers worden bereikt voor alle andere activiteiten, zoals voor de bioscoop en het theater. Tijdens gemeenschapsbijeenkomsten kan er geadverteerd worden voor andere evenementen.”
Het gratis aanbieden van ruimtes kent ook nadelen. Het trekt doelgroepen aan die meer richtlijnen en begeleiding nodig hebben. Georgina loopt daar wel eens tegenaan: "Het is belangrijk om goed de eigen normen, waarden en missie van de Bibliotheek in de gaten te houden. Als een verzoek vanuit de gemeenschap daar niet binnen past, moet je ook 'nee' kunnen zeggen. Dan moet je denken aan waarden zoals gelijkheid. Discriminatie past niet bij onze missie. Bovendien bieden we gelukkig veel activiteiten voor en door jongeren, waardoor zij zich onderdeel voelen van onze organisatie en het gebouw met respect behandelen.”
Storyhouse houdt zich aan een algemene regel: “Als je transparant bent over de kernwaardes van je organisatie, trek je vanzelf de juiste mensen aan.” Wel geeft ze toe dat ze in Chester beveiliging hebben. Kleinere vestigingen hebben dat niet. “Maar,” voegt ze toe, “problemen zijn er altijd. Er is niks wat we niet aankunnen.”
“Activeren doe je door te luisteren en eigenaarschap te geven.”
Activerende rol
Zelf wil Storyhouse dus invulling geven aan goed burgerschap door iedere burger ruimte te geven voor diens stem in het multifunctionele gebouw. Maar hoe activeren ze burgers zelf om invulling te geven aan goed burgerschap?
“Luisteren”, zegt Georgina. “We luisteren naar de gemeenschap. Wat vinden zíj belangrijk? Je moet echt begrip hebben voor de uitdagingen die zij ervaren. Dit betekent dat we trainingen volgen, zoals empathietrainingen, en kennis opdoen over onderwerpen als armoede en taalbarrières.” Door goed te luisteren hebben ze bij Storyhouse bijvoorbeeld besloten te investeren in boeken in andere talen, omdat ze steeds meer vluchtelingen en anderstaligen ontvangen.
Vervolgens geven ze de gemeenschapsleden eigenaarschap. Als voorbeeld noemt Georgina jongvolwassenen. Ze hebben met een partner een project uitgerold, “The Agency”, waarbij jongeren zelf de mogelijkheid krijgen om creatieve projecten te organiseren ten gunste van hun gemeenschap. Zo ontstond het project ‘Don’t tell me to calm down’, waarbij jonge vrouwen hun woede kwijt kunnen door objecten, en daarmee ook stereotypes, kapot te smijten, om daarna met de scherven in een kalme omgeving een mozaïek te maken.
Daarnaast werkt Storyhouse veel samen met lokale partners om hun bereik, de betrokkenheid en impact te vergroten. “We proberen partners te vinden die zich ook inzetten voor de lokale gemeenschap, zoals de lokale Pride organisatie of vrouwenorganisaties.” Georgina geeft ook schoolprogramma’s als voorbeeld. “Scholen kunnen bijvoorbeeld theaterworkshops faciliteren.”
Er is zoveel te doen voor de gemeenschap. Daarom is het belangrijk klein te beginnen. “We starten bijna alles kleinschalig en passen ons onderweg aan. Zo kunnen activiteiten groeien. We hebben geen grote doelen voor ogen. Daardoor kan er ook niet veel mislukken. Als iets niet helemaal werkt zoals we denken, hoeven we maar kleine aanpassingen te maken."
Voorbeeld van succesverhaal
Als voorbeeld van een succesvol programma, noemt Georgina “Digital Buddies”. Dit programma vindt wekelijks plaats, gerund door vrijwilligers van een lokale organisatie om mensen te helpen in het digitale domein. Tijdens de coronapandemie waren zij de eerste die online samenkwamen. Volgens Georgina was het zo succesvol, omdat het zorgde voor sociale verbintenis. “Eigenlijk was dat ons geheime doel: mensen uit hun sociale isolatie halen”, vertelt Georgina.
Zelf aan de slag
Als je binnen jouw bibliotheek aan de slag wilt met het bevorderen van “goed burgerschap” zoals Storyhouse dat doet, kun je met de tips van Georgina aan de slag. Samenvattend: begin klein en laat je programma groeien op basis van de feedback van de gemeenschap. Houd het zoveel mogelijk lokaal en betrek lokale partners. Luister goed en geef eigenaarschap aan de gemeenschap. En ten slotte: communiceer helder over de kernwaarden van de Bibliotheek. Dat geeft richting en schept duidelijke verwachtingen. Storyhouse blijft, ook in de toekomst, werken aan hun eigen kernwaarde: ze willen een plek zijn waar iedereen zich welkom voelt en actief kan bijdragen aan een inclusieve en verbonden samenleving.
Recept: Gemarineerde lokale burgers
Dit recept is typisch vijfsterren streetfood. Het laat niet alleen burgers proeven van goed burgerschap, maar het laat de kok zelf ook het goede voorbeeld geven. Het versterkt de gemeenschapsbanden in multifunctionele ruimtes. Het is dan ook een gerecht met lokaal geproduceerde ingrediënten waar íedereen van kan smullen. In het bijzonder de marinade van empathie en eigenaarschap van gemarginaliseerde groepen maakt dit gerecht tot een feest op elke ronde tafel.
Ingrediëntenlijst
- Hart voor de gemeenschap
- De gemeenschap, in het bijzonder gemarginaliseerde groepen
- Flinke scheut empathie en een luisterend oor
- Kwetsbaarheid, om feedback uit de gemeenschap te durven vragen
- Flexibiliteit om plannen aan te passen
- Vaardigheden om te netwerken en te verbinden
- Lokale partners, zoals welzijnsinstanties
- Open deuren, letterlijk
- Lef, om eigenaarschap uit handen te geven
- Een heldere missie en visie en aansluitende kernwaardes en normenkader
- Transparante communicatie
Bereidingswijze
- Begin met het klein hakken van grote thema’s.
- Ga zelf actief de straat op naar de gemeenschap toe en wacht niet tot deze naar jou toe komt. Zoek ook de samenwerking op met lokale partners, die dezelfde missie nastreven.
- Volg trainingen die voor meer begrip kunnen zorgen over thema’s die leven in de gemeenschap, zoals armoede. Train ook je vaardigheden die helpen bij netwerken, verbinden en gesprekstechnieken.
- Luister actief en oprecht naar de gemeenschap om diens behoeften te begrijpen. Geef de gemeenschap vervolgens eigenaarschap. Dit is je marinade.
- Laat ideeën eerst marineren bij je doelgroep. Het is de feedback van de gemeenschap die het project tot een succes kan maken. Houd vast aan je missie, maar blijf flexibel in de aanpak om relevant te blijven voor de gemeenschap.
- Vervolgens maak je een heldere saus van communicatie: wees transparant over je kernwaardes, dan trekt dit vanzelf de juiste mensen en partners aan. Alle smaken brengen zichzelf mooi in balans, met een beetje hulp van jou.
- Dien streetfood warm op. Zo zorg je ervoor dat dit gerecht hét centrum van gesprek en ontmoeting is tijdens de maaltijd.