Een kookboek voor de goede burger. Wat is dat eigenlijk? “Goed” burgerschap? Het is een nogal subjectief begrip. Tóch hebben we deze titel bewust gekozen. Want dat saaie, ontastbare begrip burgerschap mag wel een beetje opgeschud worden. Wellicht kunnen we het beter hebben over een betrokken of een actieve burger. Deze burger neemt deel aan de maatschappij en helpt die mede vormgeven op politiek, sociaal, economisch én vitaal vlak. Gelijkwaardigheid is hierbij cruciaal. Samen dragen we verantwoordelijkheid voor een samenleving waar iedereen zich thuis voelt.

Het is in ieder geval niet aan ons om te bepalen wat goed burgerschap is. De titel is dan ook een aanzet om het gesprek over burgerschap aan te gaan. Wat versta jij onder goed burgerschap? En wat is de rol van de Bibliotheek daarin? De artikelen in dit kookboek dragen bij aan dat gesprek. Ze geven een kijkje in de keuken van bibliotheken die actief met dit thema bezig zijn.

Een les die we leren in dit kookboek is dat goed burgerschap begint bij jezelf. Daarom zoomen we in de artikelen niet alleen in op hoe je programmeert rond burgerschap, maar ook hoe je als bibliotheek zelf invulling kunt geven aan goed burgerschap. De voorbeelden laten zien hoe je burgers actief kunt betrekken.

Je kunt burgers een stem geven door burgerberaden te organiseren, in het bijzonder een plekberaad. En het Huis voor Actief Burgerschap laat zien hoe je programmeert vanuit de gemeenschap. Burgerschap is ook een thema waarmee je jongeren kan betrekken bij de Bibliotheek.

Bij alle artikelen staat een recept. Deze recepten voor succes zijn geen handleidingen of activiteiten die je kunt copy-pasten in jouw bibliotheek. Het succes van burgerschap in de bibliotheek hangt namelijk af van de afstemming op jouw specifieke gemeenschap. Wél bieden de recepten denkrichtingen en tips voor als je zelf met burgerschap aan de slag wilt gaan.

Digitale saus

Als serveertip geven we mee dat je aan elke vorm van burgerschap een digitale saus kunt toevoegen. In een wereld die steeds digitaler wordt, kunnen we niet om digitaal burgerschap heen. Bibliotheken zijn bij uitstek plekken waar mensen digitale vaardigheden kunnen leren, maar ook de digitale component van burgerschap ontdekken. Van het herkennen van desinformatie tot het deelnemen aan burgerwetenschappelijke projecten. Digitaal burgerschap is overal. Zelfs in activiteiten die niet direct “digitaal” lijken, zoals een discussieavond, is digitale geletterdheid relevant.

Bij elk project kun je daarom de vraag stellen: hoe kan ik hiervoor digitale technologie inzetten? Wat zijn daarvan de consequenties? Draagt de technologie bij aan het doel van het project, of leidt het juist af? En kan ik deze technologie verantwoord inzetten?

Aan de slag!

Met dit kookboek nodigen we jullie uit om zelf aan de slag te gaan. Gebruik de recepten, varieer met ingrediënten en voeg je eigen smaak toe. Cubiss staat als POI klaar om jullie te ondersteunen. Denk aan trainingen, kennisdeling en het ontwikkelen van materialen die relevant zijn voor meerdere bibliotheken. Samen kunnen we een heerlijk burgerschapsbanket neerzetten, zodat iedere burger na het tafelen in de Bibliotheek met een voldaan gevoel thuiskomt.